ECB vs Fed: een korte handleiding

Waarom laten de Europese Centrale Bank (ECB) en de Fed totaal verschillende geluiden horen naar aanleiding van de stijging van de olieprijs en de voedselprijzen. De Fed ziet geen enkele reden de rente te verhogen terwijl de ECB een renteverhoging in april aangekondigd heeft. Beide zijn toch centrale banken? Die vraag krijg ik de laatste dagen van heel veel bezoekers van inflatieblog.nl.

Zo vaak, dat het efficiënter is die te beantwoorden met een blogpost dan via mail. Bovendien: als 10 mensen die vraag stellen, dan zullen er waarschijnlijk nog eens 100 rondlopen met dezelfde vraag.

Hier is het antwoord.

Door welke bril kijk je?

Een van de redenen is dat de klap van de hogere olieprijs in de VS een andere vorm heeft, althans volgens de Fed, dan in de eurozone. De Fed zit op de lijn dat de hoge olieprijs vooral de economische groei raakt en niet zozeer de inflatie aanjaagt.

Dat komt voor een belangrijk deel door de definitie van de inflatie die de Fed hanteert. De Fed praat namelijk over kerninflatie. Dat is, zoals ik eerder hier geschreven heb, in mijn ogen een gedrocht, omdat de voedsel- en energieprijzen buiten beschouwing worden gelaten. Laat de administratieve prijsverhogingen (belastingen, heffingen) er ook uit en er is zelfs helemaal geen inflatie, zoals een Britse centrale bankier laatst ‘wijs’ opmerkte. Inderdaad, als je geen rekening houdt met voedsel- en energieprijzen, dan hoef je als een centrale bank niets te doen.

Als de ECB over inflatie praat, dan heeft de centrale bank het altijd over inflatie inclusief alles. En dan verandert het plaatje natuurlijk, want dan is er wel alle reden tot zorg. De inflatie loopt namelijk op.

Wet is anders

Een andere reden is dat de centrale banken wet in de eurozone heel anders is dan in de Verenigde Staten. De Fed heeft als taak zorgen voor lage inflatie, maar ook voor redelijke economische groei en zo hoog mogelijke werkgelegenheid.

De Amerikaanse economie groeit redelijk, maar de arbeidsmarkt is ziek. De werkloosheid bedraagt ongeveer 9 procent (dat is de officiële werkloosheid, veel Amerikaanse economen stellen dat die in werkelijkheid veel hoger is). Rente verhogen in zo’n omgeving zou niet geheel overeen komen met de taak van de Fed. De ECB daarentegen heeft maar één taak: zorgen voor lage inflatie.

Daarnaast is de Amerikaanse economie aanzienlijk meer flexibel dan die van de eurozone. Dat betekent onder meer dat de inflatie makkelijker stijgt en zakt. Het is niet voor niets dat de eurozone de crisis is ingegaan met een ruimschoots hogere inflatie dan de VS.

Bovendien is de zogeheten overcapaciteit, de mate waarin productiemiddelen niet worden gebruikt, veel groter in de VS dan in de eurozone. Bij de Fed heerst de gedachte dat hoe groter de overcapaciteit is, hoe minder inflatiegevaar (in mijn boek Het inflatiespook ga ik daar dieper op in en toon aan dat het heel gevaarlijk die relatie als een automatisme te zien).

Waar arbeid, gezien de hoge werkloosheid, in de VS alles behalve schaars is, geldt dat niet voor een land als Duitsland. Daar vechten bedrijven om arbeidskrachten. Ergo, de lonen stijgen er sneller en sneller.

Voor de ECB is er dus alle reden om de rente eerder te verhogen dan de Fed. Dat wil echter niet zeggen dat de ECB een makkelijke taak heeft. Integendeel zelfs. Dat heeft alles te maken met de stand van zaken in de eurozone en met de euro, waarover morgen meer. Same time, same place.