Onwelgevallige feiten over 'gevaren' van lage inflatie c.q. deflatie

Het economisch horrorverhaal gaat tegenwoordig als volgt: er was eens het gevaar van deflatie. In alle landen waren politici, centrale bankiers, zelfbenoemde experts etc er als de dood voor. Waarom? Als spullen goedkoper worden, wat dát is deflatie, dan gaan mensen niets meer kopen omdat alles toch, als ze even wachten, goedkoper zal worden. En omdat zij op hun geld blijven zitten, ontstaat er enorme werkloosheid, winkels gaan sluiten, nog meer werkloosheid etc. Het is alsof een land door een enorme overstroming, een krachtige aardbeving en een zeer besmettelijke epidemie tegelijk wordt getroffen. 

Het enige probleem is dat de feiten iets heel anders laten zien. Alleen met oogkleppen op is het lastig die feiten te zien, zelfs als iemand dat zou willen.

Zo is het een feit dat er in Japan niets van dat alles te zien is. Waarom is Japan relevant? Omdat dat het enige Westerse land is dat in de moderne geschiedenis, in dit geval sinds 1992, met jaren van deflatie te maken heeft gehad. Als er dus ergens in het Westen de werkloosheid torenhoog zou moeten zijn, nauwelijks winkels in de straten, economie niets voorstelt en levensstandaard gelijk aan die van de armste landen ter wereld, dan toch zeker in het land van de rijzende zon. In de praktijk is de consumptie er echter gewoon gestegen, bedraagt de werkloosheid er 3,5 procent, in het straatbeeld is winkel na winkel te zien waar van alles te koop is én waar Japanners niet alleen kijken maar ook kopen. Japan is één van de meest innovatieve economieën ter wereld en de levensstandaard is er zeer hoog.

Deze week kwamen er nog enkele feiten bij. Neem Apple, het bedrijf dat ons iPhones en iPads geschonken heeft. Onlangs is iPhone 6 gelanceerd. Die is technisch beter dan zijn voorganger, iPhone 5 maar kost wel hetzelfde als iPhone 5 bij de introductie daarvan in 2012. Je kunt dus zeggen dat de koper meer iPhone voor zijn euro krijgt. Anders gezegd: die smartphone is in feite goedkoper geworden.

En dat had dus moeten leiden tot teleurstellende verkopen. Immers, wie wacht op iPhone 7 krijgt nóg meer iPhone voor zijn euro. De lege stoepen – kuch – voor de deuren van Apple winkels in de wereld deden het ergste natuurlijk al vermoeden. Die lange rijen die u waarschijnlijk op de foto’s zag, dat waren mensen die in de rij stonden voor een winkel verderop waar ze alles 10 procent duurder hadden gemaakt, dán geef je je geld namelijk wel uit!? Afijn, begin deze week maakte Apple wat verkoopcijfertjes bekend. En inderdaad: het bedrijf verkoopt slechts 5 exemplaren van zijn iPhone 6…PER SECONDE! Het bedrijf verdiende in het derde kwartaal van dit jaar 8,5 miljard dollar wat bijna 13 procent méér is dan een jaar eerder. Apple-baas Tim Cook verwoorde het prima toen hij zei dat Apple ‘op dit moment alles wat we kunnen maken, verkopen’.

Maar dat is Apple, dat is één bedrijf. Op macro-economisch niveau geldt wel degelijk dat deflatie tot minder consumptie leidt. Wederom: hoe zit het met Japan? Te ver weg? Laten we dan wat dichter bij huis kijken. Sterker nog, laten we ín eigen huis kijken.

Inflatie in Nederland daalt sinds het begin van dit jaar. Je zou dus verwachten dat we en masse erop rekenen dat de prijzen over enkele maanden echt zullen dalen en gezellig wachten met ons geld uitgeven. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) houdt onder meer bij óf we dat doen. En wat blijkt? De stijging van onze consumptie is in vier jaar niet zo groot geweest! Niets koperstaking, niets minder omzet bij de winkeliers, maar méér shoppende landgenoten en rinkelende kassa’s.

Je zou ook denken dat als deflatie het ergste is wat een economie kan overkomen, denk aan massawerkloosheid en verpaupering van de binnensteden, het vertrouwen van de consument harder zou dalen dan de populariteit van het kabinet Rutte-zoveel. In de praktijk stijgt het consumentenvertrouwen van de Nederlander sinds begin dit jaar. Ik vermoed dat het geen toeval is dat de inflatie in Nederland sinds het begin van dit jaar is gaan dalen.

Tot slot de werkloosheid. Die is sinds de inflatie in Nederland ‘gevaarlijk’ is gaan dalen,  níet toe- maar afgenomen!

Lagere inflatie betekent dat de koopkracht van de Nederlander stijgt. Dankzij die daling van de inflatie sinds het begin van dit jaar, maakt de Nederlander iets mee wat hij/zij in jaren niet heeft meegemaakt: zijn/haar loon stijgt harder dan de prijzen! Dat doet inderdaad wonderen voor de koopkracht. En daarom neemt ons vertrouwen toe en stijgt de consumptie in ons land.

Stelt u zich nou voor dat álle prijzen sinds het begin van dit jaar met 5 procent waren gestegen, zoals verschillende analisten, journalisten, economen en anderen hoopten? Ik denk dat het CBS de grootste daling van de consumptie ooit zou hebben gemeld en de werkloosheid veel hoger was geweest dan nu.

In mijn boek Geldmoord besteed ik veel aandacht aan het feit dat deflatie a) veel meer dan inflatie, historisch bezien, een normaal verschijnsel is, b) juist bij technologische vooruitgang veel logischer is dan inflatie en c) lang niet altijd een slechte zaak is. 

Trouwens, tot slot wil ik u, de bezoeker van mijn blog, wijzen op dit project voor een goed doel.